Wat is consumentenkooprecht?
Het consumentenkooprecht is een extra bescherming van de consument bij het sluiten van een overeenkomst met een professionele partij en betreft de rechten en plichten van koper en verkoper bij een consumentenkoop. Veel van deze regels in het consumentenkooprecht zijn tot stand gekomen onder invloed van de Europese Unie. Een consumentenkoop is de koop met betrekking tot een roerende zaak. Denk daarbij aan een auto, TV, broodrooster, maar ook een paard, ofschoon de wet geen onderscheid maakt. Juridisch geformuleerd: de koop wordt gesloten door een verkoper die handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf en een koper, een natuurlijk persoon, die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf. Denk aan een handelsstal of fokkerij die een paard aan een particulier verkoopt.
Niet onder de regels van consumentenkoop valt de levering van diensten, bijvoorbeeld het laten inzaaien van een wei. Een dienst is immers geen roerende zaak. Soms zijn bij de levering van een dienst de regels van consumentenkoop toch van toepassing. Dit is het geval wanneer de dienstverlening het leveren van een roerende zaak omvat. Denk aan het laten vervaardigen van leren rijlaarzen of het plaatsen van een aantal paardenboxen in een stal. Maar het beslaan van een paard door een hoefsmid bijvoorbeeld weer niet. Evenmin onder de regels van consumentenkoop valt de koop van bijvoorbeeld een huis. Dit is immers geen roerende zaak. Een roerende zaak is een tastbaar voorwerp dat niet onroerend is. Onder roerende zaken vallen dus niet de grond of gebouwen enz.
Voor wie geldt het consumentenkooprecht?
Er is pas sprake van consumentenkoop als voldaan is aan de vereisten dat de koper een consument is en de verkoper een professionele partij. Als een particulier een paard verkoopt aan een ander particulier of zelfs een manege, geldt geen consumentenrecht. Een koper is consument als hij een natuurlijk persoon is die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf. Let dus op: een beroepshalve trainer van dressuurpaarden die een nieuw dressuurpaard koopt, om straks weer beleerd te verkopen, valt niet onder het consumentenrecht. Een rechtspersoon kan dus geen consument zijn. Een bakker die een nieuwe oven bestelt voor zijn bakkerij, is evenmin een consument. Bestelt diezelfde bakker een oventje voor in de keuken van zijn woonhuis, dan handelt hij wél als consument en is er sprake van een consumentenkoop. Een professionele verkoper kan zowel een natuurlijk persoon als een rechtspersoon zijn.
Consumentenrecht in het Burgerlijk Wetboek (BW)
De regels betreffende consumentenkoop zijn te vinden in het Burgerlijk Wetboek en staan verspreid tussen de gewone koopregels. (Artikel 7:1 t/m 7:50i BW). De bepalingen die uitsluitend voor consumentenkoop zijn geschreven, zijn te herkennen doordat in de wettekst de woorden ‘bij een consumentenkoop’ zijn toegevoegd. De meeste van deze bepalingen zijn dwingend voorgeschreven: er mag dus niet van worden afgeweken.
Wat wordt in het consumentenrecht geregeld?
De regels omtrent consumentenkoop betreffen vooral de plichten van de verkoper en de rechten van de consument. Toch zijn er, ter bescherming van de belangen van de detailhandel, ook enkele bepalingen in opgenomen die tot doel hebben de detaillist-verkoper te beschermen.
Belangrijke bepalingen uit het consumentenkooprecht.
Plichten van koper en verkoper
De verkoper moet je informeren over het product dat je koopt. Dit staat bekend als de informatieplicht van de verkoper. Daarnaast heb jij als koper óók een plicht, namelijk de verkoper laten weten wat je met het product gaat doen en vragen of het product daarvoor ook geschikt is. Dit heet de onderzoeksplicht van de koper. As je een paard koopt is het belangrijk aan te geven of je gaat springen, eventing, mennen, dressuur of puur als recreatie (denk aan buitenritjes).
Omgekeerde bewijslast bij gebrekkig product
Het gebeurt meer dan eens dat een paard kort na aankoop gebreken vertoont. Bijvoorbeeld, onverklaarbare kreupelheid of staken tijdens de training of bokken, steigeren tijdens het inrijden, terwijl het paard nog geen halfjaar daarvoor is gekocht. In zo’n geval kan het lastig zijn om te bewijzen dat er sprake was van een reeds aanwezig gebrek tijdens aankoop. Hoe bewijs je dat de kwetsuur of het abnormale gedrag van het paard niet een gevolg is van jouw handelen na koop, door bijvoorbeeld overmatig trainen, niet-passend zadel, wilde buitenritten enz. De wetgever komt hierin de consument-koper tegemoet door in de wet het vermoeden op te nemen dat, indien een zaak (zoals het paard) binnen 6 maanden na aankoop niet in orde blijkt te zijn, het paard al bij aankoop een gebrek had. Met andere woorden: bovengenoemde consument hoeft alleen maar aan te tonen dat het paard niet aan de koopovereenkomst beantwoordt. Vervolgens is het aan de verkoper om te bewijzen dat het paard volledig gezond was ten tijde van de verkoop of dat de kwetsuur juist ná de verkoop is ontstaan.
De verkoper dient dan een volledig medisch onderzoek te laten doen naar de oorzaak van het gebrek en het moment waarop het gebrek is ontstaan. Dat heet met een duur woord: antedateren. Dat is uitermate lastig waar menig veterinair zijn handen niet aan wenst te branden. Zie verder bij: Verborgen gebrek.
Garantie & ontbinding koopovereenkomst
Het is altijd vervelend als zaak of product niet beantwoord aan de verwachtingen. Een geluk bij een ongeluk is als dit gebeurt tijdens de ‘garantie’-periode. Het betekent overigens niet per definitie dat het paard terug moet worden genomen, indien de kwetsuur te verhelpen is binnen een afzienbare tijd (2 maanden).